انواع کاربردهای طلا
شاید برای شما هم به مانند اغلب افراد این گونه باشد که با شنیدن واژه ی طلا، شکل زینتی آن یعنی زیورآلات و جواهرات و یا کارکرد سرمایه گزاری آن یعنی سکه ی طلا در ذهنتان تداعی شود؛ اما برخلاف نگاه سطحی عموم افراد، موارد مصرف آن صرفا در مصارف زینتی خلاصه نشده و کاربرد طلا بسیار فراتر از اینهاست.
فلز با ارزش طلا در علوم، صنایع، هنرها و حرفه های گوناگون، در ابعاد گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.
طلا، فلزی همه فن حریف
پیش تر در مقاله ی “خواص طلا” به تشریح و بررسی ویژگی ها و فواید متعدد طلا پرداختیم و پیرامون برخی از موارد مصرف این فلز منحصر به فرد نیز سخن به میان آوردیم.
در این مقاله تیم پژوهشی ویاناگالریا برآن شد تا به تفصیل و در یک دسته بندی منظم، به بررسی و توضیح کاربرد طلا پرداخته و اطلاعاتی سودمند و خواندنی خدمت شما همراهان همیشگی خود ارائه دهد.
همان طور که در مقاله ی خواص طلا و نیز بخش نخست این مطلب اشاره شد، کاربردهای طلا به علت ویژگی ها و خواص متعدد و مهمی که دارد، در زمینه های بسیار مختلفی می باشد که عبارتند از:
1- کاربرد طلا در زیورآلات
به جرات می توان بارزترین و پرطرفدارترین کاربرد طلا را در تولید و مصرف انواع مختلف زیورآلات دانست.
در یک نگاه اجمالی و گذرا مصنوعات و جواهرات تولید شده از طلا را می توان در دسته بندی زیر خلاصه کرد:
البته ناگفته نماند انواع کم کاربرد تری از زیورآلات ساخته شده از طلا نیز وجود دارد از جمله:
- • بازوبند
- • سربند و آویزهای مورد مصرف روی مو
- • تاج های عروس
- • پیرسینگ های گوش، بینی و ناف و …
(در ادامه ی سلسله مقالات طلا، در مقاله ای به تفصیل به معرفی و بررسی انواع مصنوعات زینتی طلا خواهیم پرداخت )
آمار ارائه شده به وسیله ی WGC (شورای بین المللی طلا) گواهی بر این نکته است که با وجود گسترش روز افزون کاربرد طلا در صنایع مختلف، همچنان به طور متوسط بیش از نیمی از مصرف هرساله ی طلا جهت تولید زیورآلات و مصنوعات زینتی طلا مورد استفاده قرار می گیرد.
2- شمش و سکه، پشتوانه مالی
هر چند عمومی ترین کاربرد طلا در صنعت طلا و جواهر شناخته می شود اما اولویت کاربرد فلز طلا در زمینه ی تولید پشتوانه های پولی و ارزی به صورت ضرب سکه و شمش طلا می باشد؛ تا جایی که در برخی کشورهای توسعه یافته ی نظام سرمایه داری این میزان به رقمی بالغ بر حدود 4000 تن می رسد.
از گذشته های دور تا همین اکنون، طلا همواره به عنوان کالایی باارزش در تبادلات اقتصادی و ذخیره ی سرمایه، مورد توجه بوده است.
طلا، سرمایه ای مطمئن وهمیشگی
اگر بخواهیم از حق نگذریم، خانم ها عمیقا حق دارند که بقول معروف طلاهایشان را روی چشمشان بگذارند و به گونه ای وصف ناپذیر به این فلز جادویی علاقه داشته و اهمیت دهند ؛ می پرسید چرا؟ خب مسلم است ؛ طلا علاوه برزیبایی و آراستگی ظاهری و خواص درمانی متعدد، حکم قُلّکی همیشه همراه برای بانوان دارد ، چرا که در عین پس اندازی ایمن برای سرمایه شان، هر زمان که اراده کنند، قابل معامله و تعویض است.
به تعبیری دیگر طلا پادشاه فلزات و از محبوب ترین کالاهای جهانی است که همیشه ارزش بالای خود را حفظ کرده و حتی روز به روز بر ارزشمندی آن افزوده می شود ؛ طلا تنها فلزی است که به منظور اندوختن سرمایه (به صورت شمش) تولید می گردد؛ در تمام طول تاریخ از مردم عادی تا فرمانروایان، دولت ها، بانک ها و غیره ، برای پس انداز مال و دارایی خود، در خزانه و یا گاوصندوق و صندوقچه هایشان طلا انباشته می کردند.
3- مصارف درمانی طلا
فلز پر خاصیت طلا از دیرباز در علم طب نیز بسیار مورد توجه بوده و جهت درمان بیماری های متعددی مورد مصرف قرار می گرفته است . امروزه نیز در شاخه های متعددی از علم پزشکی از طلا و آلیاژهای آن استفاده می شود.
الف- پزشکی
از جمله موارد کاربرد طلا در پزشکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد
– درمان بیماری های مربوط به اعصاب و روان از قبیل حواس پرتی و آلزایمر، اختلال دوگانگی شخصیتی، کم خوابی و افسردگی و نیز بهبودی ناهنجاری های عصبی، تحریک اعصاب و برطرف سازی فشارهای عصبی
– درمان بیماری های جسمی از قبیل سرطان به ویژه سرطان های دهان و پروستات، پوکی استخوان، زخم معده و روده، کلسترول بالا و غلظت خون، دندان قروچه، آرتروز رماتیسمی و سایر درد های مفصلی، کشیدگی ماهیچه، انفصال دیسک و نیز ورم آرنج و زانو
– تاثیر مثبت بر مکانیزم دمای بدن
ب- دندانپزشکی
هرچند هزینه های درمانی در زمینه ی دهان و دندان در حال حاضر بسیار بالا می باشد و استفاده از طلا در ارائه ی خدمات دندانپزشکی موجب تشدید این هزینه ها می گردد، با این حال تاثیرات مثبت و قابل توجه به کار گیری طلا در پروسه های درمانی دندانپزشکی، سبب تدوام مصرف طلا در این شاخه از علم پزشکی شده است.
بدون شک مهمترین علل مصرف گسترده ی طلا در خدمات دندانپزشکی، خواص ویژه ی شیمیایی آن است که دارای ساختاری ثابت بوده و به هیچ عنوان با سایر مواد ترکیب نمی شود.
از جمله کاربرد های طلا در دندانپزشکی،استفاده از آلیاژهای طلا در تولید روکش دندان، مواد پر کننده ی حفره های دندان، تاج ها و نیز اتصالات و سیم های ارتودنسی می باشد.
ج- داروسازی
در صنعت داروسازی، طلا و به خصوص نانو ذرات طلا جهت درمان بیماری های متعددی مانند سکته های قلبی، سل، سرطان به ویژه سرطان دهانه ی رحم، رماتیسم، ایدزو مالاریا مورد مصرف واقع می گردد.
به طورمثال جهت تشخیص بیماری مالاریا، با بهره گیری از تست تشخیص سریع (RDTs) تنها با قرار دادن یک قطره ی خون روی نوار تست میتوان وجود یا عدم وجود بیماری را در افراد متوجه شد؛ بدین حالت که در صورت وجود انگل بیماری در فرد، قطره ی خون فرد مبتلا موجب تغییر رنگ دیسک نانو ذرات طلا می شود.
د- لیزر
یکی از مهمترین کارایی های امروزی طلا در علم پزشکی، استفاده در بخش لیزر (لیزر یونی) می باشد؛ با این وصف که سطوح درونی دستگاه که با روکشی از طلا پوشانده شده، سبب کنترل تمرکز اشعه می گردد.
در حین منتشر شدن لیزر، بخار لیزر طلا با تولید نوری قرمز با دانسیته ی بالا، بدون هیچگونه آسیبی، در مجاورت سلولهای سالم، سلولهای سرطانی را نابود می کند.
در واقع دستگاه های لیزر وابسته به طلا، سبب تحولی شگرف در علم پزشکی روز شده اند و در زمینه های متعدد درمانی از جراحی های اورژانسی یا جراحی های حساس روی بافت مغز و چشم گرفته تا نابودی و تخریب سلول های سرطانی کاربرد دارند.
(در پایان این بخش، توصیه می کنیم با مراجعه به مقاله ی “خواص طلا”، بخش “خواص طلا و کاربرد آن در طب روز و پزشکی مدرن” را نیز مطالعه کنید )
4- کاربرد طلا در الکترونیک
فلز طلا یکی از بهترین هادیان جریان الکتریسیته و رسانای قوی برق محسوب می شود و نیز در برابر زنگ زدن و خوردگی بسیار مقاوم است؛ به همین خاطر به جرات می توان گفت مهمترین کارکرد طلا در صنایع، استفاده از طلا و آلیاژهای آن در صنعت الکترونیک می باشد.
از سوی دیگر قطعات و لوازم الکترونیکی تولید شده از طلا به نسبت اجزای الکترونیکی ساخته شده از دیگر فلزات مانند مس و نقره، از ماندگاری و دوام به مراتب بالاتری برخوردار هستند.
از جمله موارد مصرف طلا در محصولات الکترونیکی می توان از موارد زیر نام برد:
• تجهیزات صنعتی بخصوص دستگاه های مقاوم نسبت به خوردگی در واکنش های شیمیایی
• در ساختار وسایل الکترونیکی ظریف مانند محصولات دیجیتالی، موبایل ها، جی پی اس ها و ماشین حساب ها
• در اجزای سازنده ی تکنولوژی های ثبت و نگهداری اطلاعات مثل مادربوردها، هارد دیسک و نیز فلش مموری ها
• در ساختار وسایل الکترونیکی بزرگ از قبیل کامپیوترها، ابر پردازشگرها و نیز تکنولوژی های نمایشی به طور مثال حسگر های لمسی صفحات نمایش تلویزیون ها، ال سی دی و ال ای دی ها
• تولید سیم های برهنه و نوارهای ارتباطی، مدارهای مینیاتوری، اتصالات و پست های تقویتی و نیز لحیم کاری ها
• تولید ترانزیستورها، دیودها و برخی از قطعات الکترونیکی که باید در حین ساخت از مقاومت حرارتی و شیمیایی برخوردار باشند.
البته ناگفته نماند مصرف طلا در این صنایع، غالبا به حالت آبکاری روی سایر فلزات و یا به شکل آلیاژ با میزان اندکی از عناصر کبالت و نیکل جهت بیشتر شدن سرعت انتقال اطلاعات و نیز بالا بردن ماندگاری و کیفیت دوام کابل ها، سیم ها و سایر قطعات می باشد.
در پایان این بخش و به بیانی ساده می توان اظهار داشت؛ تقریبا در اغلب وسایل الکترونیکی، میزان اندکی از طلا به کار رفته است.
5- کارایی طلا در صنعت هوافضا
همانطور که در بخش بالا بدان اشاره شد، فلز طلا قدرت منحصر به فردی در رسانایی و هدایت جریان الکتریکی داشته و نیز نسبت به اکسید شدن از دوام و مقاومت بالایی برخوردار است. از طرف دیگر به علت ویژگی بازتاب و منعکس ساختن اشعات مادون قرمز در فضاپیماها، قسمت هایی از اکثر وسیله های فضایی توسط فیلم پلی استری از فلز طلا پوشانده می گردند. این فیلم با انعکاس تشعشعات مادون قرمز، سبب تثبیت درجه حرارت وسایل فضایی می گردد.
همچنین آلیاژهای فلز طلا و پالادیوم در ساختار بدنه ی سفینه ها، تولید آلیاژهای لحیم کاری سخت که با اصطلاح زردجوش نیز شناخته می شوند و مونتاژ برخی از موتورهای راکت و موتورهای توربینی نظامی مورد استفاده واقع می گردد.
- مصرف طلا در ساختار هواپیماها
جالب است بدانید در تولید هر فروند هواپیما چیزی حدود 25 تا 30 کیلوگرم طلا در ساختار بدنه ی آن از جمله موتور هواپیما استفاده می شود.
در بسیاری از هواپیماهای نظامی، پنجره ی آکرلیک موجود در کابین خلبان حاوی روکشی از طلا می باشد. با توجه به خاصیت رسانای گرما و الکتریسیته بودن طلا، به کار بردن این روکش موجب حامل جریان برق بودن این پنجره ها شده و در عمل مانع از یخ زدگی و ایجاد برفک روی پنجره های کابین خلبان می گردد و بدین ترتیب دید خلبان در شرایط جوی سخت مختل نخواهد شد.
از طرف دیگر وجود این روکش طلا مانند یک عایق حرارتی، در صورت پرواز در آب و هوای بسیار گرم با بازتاب گرما به خارج، سبب خنک ماندن هوای درونی کابین خلبان می شود. همچنین در مواقع پرواز در ارتفاعات بسیار سرد و بلند نیز، گرمای داخل کابین را حفظ می کند.
6-کاربرد طلا در شیشه سازی
یکی از مطرح ترین مصارف امروزی طلا در صنعت شیشه سازی عنوان می شود. بارزترین نحوه ی استفاده از طلا در این صنعت، مصرف آن به عنوان رنگدانه در ساختار شیشه است؛ با این وصف که در پروسه ی تولید شیشه و حین حرارت دادن، میزان بسیار اندکی از طلا در ترکیب آن به کار رفته که باعث تغییر رنگ آن به رنگ یاقوتی چشم نوازی می گردد.
علاوه بر این مورد، از طلا جهت تولید شیشه های ویژه برای ساختمان ها و نیز قالب های کنترل شده در شرایط جوی متفاوت استفاده می گردد؛ به طوری که چنانچه میزان اندکی از طلا در ساختار شیشه پراکنده گشته و یا روی سطح شیشه با آن پوشانده گردد (با لایه ی بسیار نازکی از طلا اندوده شود)، مانند یک عایق محافظتی عمل کرده و اشعات حرارتی که به سطح شیشه تابیده می شوند، به خارج منعکس می کند. بدین ترتیب فضای داخلی ساختمان در فصل تابستان به دلیل بازتاب نور و گرمای خورشید به خارج، خنک خواهد ماند. در فصل سرما و زمستان نیز به سبب انعکاس گرمای درونی ساختمان به داخل، همچنان محوطه ی ساختمان گرم باقی می ماند.
زیباسازی نمای ساختمان
از جمله کاربردهای لوکس و منحصر به فرد طلا، استفاده از آن به صورت لایه های نازک تحت عنوان برگ طلا (Gold Leaf) در زیباسازی چشم انداز ظاهری و به عبارتی تزئین نمای خارجی و داخلی ساختمان های لاکچری می باشد. همچین طلا به علت خاصیت بازتاب تشعشعات مادون قرمز، در ساختار پنجره های عایق حرارتی در ساختمان های بزرگ مورد مصرف قرار می گیرد.
7- مصرف طلا در صنایع غذایی
یکی دیگر از مصارف لوکس طلا افزودن آن به ترکیبات مواد غذایی است؛ با این وصف که طلا به صورت رگه های نازک، ورق های پوسته پوسته و یا برگ طلا به حالت گرد در پخت بعضی خوراکی ها و اغلب جهت تزئین و کارکرد زیباسازی ظاهری نوشیدنی ها و خوردنی های تجملاتی استفاده می گردد.
جالب است بدانید قیمت یک نوشیدنی کوکتل حاوی برگه های طلا در حال حاضر در امریکا چیزی بالغ بر 1000 دلار می باشد.
ناگفته نماند طلا به طور عادی، هیچ مزه یا ارزش غذایی قابل ذکری نداشته و در ساختار شیمیایی دستگاه گوارش بدن انسان، قابل هضم نمی باشد.
در پایان این بخش، بد نیست بدانید علاوه بر مواردی که تا به اینجا ارائه شد، کاربرد طلا در بسیاری از صنایع و حرفه های دیگر و نیز فعالیت های هنری قابل طرح است؛ به طور مثال :
- • چاپ سیاه و سفید در هنر عکاسی
- • کیسه ی هوای اتومبیل ها در صنعت خودروسازی
ختم کلام
در این مقاله همت تیم تحقیقاتی ویاناگالریا متمرکز بر آن بود تا بار دیگر و به تفصیل ماهیت مصرفی طلا را بررسی کرده و بیش از پیش با کاربردهای متعدد این فلز باارزش آشنا شویم.
چنانچه شما با مصارف و کارکردهایی افزون بر موارد قید شده درباره ی فلز گرانبهای طلا آشنایی دارید، ما را همراهی کرده و در قسمت نظرات یادداشت فرمایید.
دوستدار شما ویاناگالریا
نظرات کاربران
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.